Ligt Philips van Horne begraven in de Martinuskerk?
De Graven van Horne zijn onlosmakelijk verbonden met de geschiedenis van Weert. Dus ook in de Martinuskerk zijn talloze sporen van dit adellijke geslacht terug te vinden. Lees meer over de Van Horne’s.
Het bekendste lid van het geslacht Van Horne is Philips van Montmorency, graaf van Horn en heer van Weert (1524 – 1568). Deze Graaf van Horne werd samen met Graaf van Egmont verzet tegen de Spanjaarden verweten. Beide Graven werden gevangen gezet en een jaar later in het openbaar onthoofd in Brussel, een duidelijke waarschuwing aan de opstandige Nederlanden. Iedereen diende trouw te zijn aan de Koning van Spanje. Meer over de opstand tegen het Spaans gezag van Philips van Horne.
Op het hoofdaltaar van de Martinuskerk ligt een gedenksteen met een Latijnse tekst. De vertaling van deze tekst luidt:
‘Hier ligt Philips van Montmorency, beroemde Graaf van Horne, Heer van Weert, Altena, Nevele, Cortessem, Bocholt en Breugel, Erfvoogd van het Land van Thorn, Ridder van het Gulden Vlies, Zeevoogd etc. etc. De 5de juni 1568 te Brussel op bevel van Hertog Alva vermoord, hier naar toegebracht en begraven de 23e juni van hetzelfde jaar.’
Toch bevindt het graf van Philips zich niet onder deze gedenksteen. Lees meer over het ‘Raadsel van Philips’.
Wie waren de Van Hornes?
Rond de 12de eeuw duikt het geslacht op in de geschiedenis. Pas echt naam krijgt het rond 1250, want dan bouwen de Graven van Horne in Horn een machtig kasteel dat tot vandaag de dag veel indruk maakt vanwege zijn stoerheid en omvang. In de 13de eeuw kregen de heren van Horne bemoeienis met Weert en bouwden ook hier een woonburcht ‘de Aldenborgh’. In het stadspark van Weert is meer te zien en te lezen over de woonburcht van de Graven van Horne.
Opstand tegen het Spaans gezag
Philips van Montmorency, graaf van Horn en heer van Weert (1524 – 1568) is in de vaderlandse geschiedenis beter bekend van Van Hoorne. Hij is voornamelijk werkzaam als raadsheer van keizer Karel V en koning Philips II en lid van de orde van het Gulden Vlies, samengesteld uit leden van de hoge adel. In 1565 sluit een grote groep lagere edelen een verbond tegen de centralisatie van het Spaans gezag, de geloofsvervolgingen en de Inquisitie van Philips II. Zij zoeken contact met de hoge adel, met name met Willem van Oranje en de graven Van Egmont en Van Hoorne voor steun. Van Hoorne staat voor een groot deel achter hun ideeën. De Spaanse regering wil echter van geen andersdenkenden weten en de koning besluit de rebellerende onderdanen te straffen. Tijdens een bijeenkomst in het paleis van Alva op 7 september 1567 worden Egmont en Hoorne gearresteerd en na een proces in 1568 ter dood veroordeeld. Op 5 juni van dat jaar wordt eerst Van Egmont en een uur later Van Hoorne op de Grote Markt in Brussel onthoofd. Na een rouwplechtigheid wordt het lichaam van Philips naar Weert gebracht.
Het raadsel van Philips
De begraafplaats van Philips de Montmorency, heer van Weert, is onderwerp van talrijke studies. Lange tijd heeft men gedacht dat hij begraven zou zijn in de grafkelder onder het priesterkoor van de Martinuskerk. In 1839 is het grafgewelf geopend en vond men daar de overblijfselen van een persoon tussen de resten van een houten kist. Bovendien werd een hartbus gevonden met de deels leesbare inscriptie ‘Heere’, ‘Grave van Horne’ en ‘6 juni 1568’. Dit was voor de toenmalige onderzoekers voldoende bewijs dat hier Philips, graaf van Horne begraven lag, waarna de kelder weer dichtgemetseld werd en er boven een gedenksteen in de vloer geplaatst werd. Later is deze conclusie in twijfel getrokken. Enerzijds omdat uit analen blijkt dat de graaf in een loden kist begraven zou zijn. Anderzijds omdat de kroniek van Maria Luyten, kloosterzuster uit Weert, meldt dat de kist met het stoffelijk overschot van Philips op 23 juni in Weert arriveert en hij terstond in de ‘Hoogh kerck’ werd begraven. Die term is aanleiding tot verschillende opvattingen. Werd hiermee de St. Martinuskerk bedoeld, of de Hoogkerk waarvan resten in de tuin van het huidige Birgittinessenklooster zijn gevonden, was het de kerk van het Minderbroedersklooster op de Biest of de slotkapel van het voormalig kasteel van de Van Horne’s? Aangezien de loden kist met het gebalsemde lijk van Philips nog niet gevonden is, is dit vooralsnog een raadsel en natuurlijk onderwerp van nieuwe studie.
In 1979 is de grafkelder opnieuw geopend. Vastgesteld is dat er zich 4 zwaar vermolmde houten kisten bevonden. In 2 van oorsprong dunne kisten werden slechts een donkerrode en een zwarte haardos gevonden. In een kist gemaakt van veel dikker hout – die daardoor meer intact gebleven is – werd op de deksel de eerder beschreven tinnen hartbus gevonden. Onder de deksel lag een volledig skelet. De schedel bleek op zijn natuurlijk plaats te liggen en is later in het ziekenhuis van Weert onderzocht. Patholoog-anatoom Dr. Haneveld vond weliswaar overeenkomsten tussen de gevonden schedel en portretten van Philips maar onderzoek van de halswervels toonde aan dat deze volledig intact waren. Hierdoor is een onthoofding van de gevonden persoon zeer onwaarschijnlijk. Dus kunnen het ook niet de overblijfselen van Philips van Horne zijn.
Wie liggen hier dan wel begraven? Op basis van een 17de eeuwse tekening en de gewelfschildering met de alliantiewapens van de graaf en zijn echtgenotes voor het hoofdaltaar zijn het waarschijnlijk Graaf Jacob III (overleden in 1531) en zijn beide echtgenotes Margaretha van Croy (1514) en Claudia van Savoye (1528). Maar van wie is dan de vierde kist geweest? Aangezien het geen loden kist is, wordt algemeen aangenomen dat dit in ieder geval niet Philips van Horne geweest is. Waarschijnlijk is het een andere telg van de Van Horne’s geweest die na de dood van Graaf Jacob III daar is bijgezet.
Het blijft dus de vraag waar het lichaam van Philips van Horn begraven is. In Weert of in Brussel of in ….? In 2020 is op de plek waar vroeger de burcht de Aldenborch stond een grafkelder gevonden. Wellicht is dit de plek waar Philips van Horne begraven ligt. Maar zeker is dat zijn hart hier in de Martinuskerk ligt!
Philips of Horne
Is Philips van Horne buried in the St. Martinus Church?
The Counts of Horne are inextricably linked to the history of Weert. So numerous traces of this noble family can also be found in the Martinus Church. Read more about the Van Horne’s .
The most famous member of the Van Horne family is Philips of Montmorency, Count of Horn and Lord of Weert (1524 – 1568). This Count of Horne, together with Count of Egmont, was accused of resisting the Spaniards. Both Counts were imprisoned and publicly beheaded a year later in Brussels, a clear warning to the rebellious Netherlands. Everyone had to be loyal to the King of Spain. More on the revolt against Spanish rule by Philip of Horne .
On the main altar of Martinus Church is a memorial stone with a Latin text. The translation of this text reads:
‘Here lies Philips of Montmorency, famous Count of Horne, Lord of Weert, Altena, Nevele, Cortessem, Bocholt and Breugel, Heir guardian of the Land of Thorn, Knight of the Golden Fleece, Sea Guardian etc. etc. Murdered at Brussels on the 5th of June 1568 by order of Duke Alva, brought here and buried the 23rd of June of the same year.’
Yet Philips’ grave is not located under this memorial stone. Read more about the ‘Riddle of Philip’
Who were the Van Hornes?
The family appears in history around the 12th century. It featured more prominently around 1250, when the Counts of Horne built a mighty castle in Horn that still impresses today because of its sturdiness and size. In the 13th century, the Lords of Horne got involved with Weert and built a residential castle ‘de Aldenborgh’ here too. You can see and read more about the residential castle of the Counts of Horne in Weert’s city park.
Revolt against Spanish rule
Philips van Montmorency, Count of Horn and Lord of Weert (1524 – 1568) is better known in patriotic history as Van Hoorne. He served mainly as councillor to Emperor Charles V and King Philip II and member of the Order of the Golden Fleece, consisting of members of the high nobility. In 1565, a large group of lower nobles form an alliance against the centralisation of Spanish authority, religious persecution and the Inquisition of Philip II. They seek contact with the high nobility, especially William of Orange and the counts Van Egmont and Van Hoorne for support. Van Hoorne is largely supportive of their ideas. However, the Spanish government does not want to know about dissenters and the king decides to punish the rebellious subjects. During a meeting in Alva’s palace on 7 September 1567, Egmont and Hoorne are arrested and sentenced to death after a trial in 1568. On 5 June that year, first Van Egmont and an hour later Van Hoorne are beheaded at the Grand Place in Brussels. After a mourning ceremony, Philips’ body is brought to Weert.
The riddle of Philips
The burial place of Philips de Montmorency, lord of Weert, is the subject of numerous studies. For a long time, it was thought that he was buried in the crypt under the presbytery of the Martinus Church. In 1839, the vault was opened and human remains were found there among the remains of a wooden coffin. In addition, a heart box was found with the partially legible inscription ‘Heere’, ‘Count of Horne’ and ‘6 June 1568′. This was proof enough for the then researchers that Philips, Count of Horne was buried here, after which the cellar was bricked up again and a memorial stone was placed in the floor above. Later, this conclusion was questioned. On the one hand, because anals show that the count would have been buried in a lead coffin. On the other hand, because the chronicle of Maria Luyten, a convent nun from Weert, reports that the coffin with Philips’ remains arrived in Weert on 23 June and he was immediately buried in the ‘Hoogh kerck’. That term has given rise to different opinions. Did it refer to the St. Martinus church, or the Hoogkerk of which remains were found in the garden of the present Birgittinessen convent, was it the church of the Friars Minor convent on the Biest or the castle chapel of the former castle of the Van Hornes? Since the lead coffin containing Philips’ embalmed corpse has not yet been found, this is a mystery for the time being and, of course, the subject of new study.
In 1979, the crypt was reopened. It was established that it contained 4 heavily decayed wooden coffins. In 2 originally thin coffins, only dark red and black hair were found. In a coffin made of much thicker wood – which therefore remained more intact – the previously described tin heart canister was found on the lid. Under the lid was a complete skeleton. The skull was found to lie in its natural position and was later examined at the Weert hospital. Pathologist-anatomist Dr Haneveld did find similarities between the skull and portraits of Philips found, but examination of the cervical vertebrae showed that they were completely intact. This makes a decapitation of the person found highly unlikely. So they cannot be the remains of Philip of Horne either.
So who are buried here? Based on a 17th-century drawing and the vault painting with the alliance coats of arms of the count and his wives in front of the main altar, they are probably Count Jacob III (died 1531) and both his wives Margaret of Croy (1514) and Claudia of Savoy (1528). But who then did the fourth coffin belong to? Since it is not a lead coffin, it is generally assumed that this was not Philips of Horne in any case. It was probably another scion of the Van Hornes who was interred there after the death of Count Jacob III.
So the question remains where the body of Philips of Horn was buried. In Weert or in Brussels or in ….? In 2020, a crypt was found on the spot where the castle de Aldenborch used to stand. Perhaps this is where Philips of Horne is buried. But what is certain is that his heart lies here in the Martinus Church!