Waarom is dit het oudste interieurstuk in deze kerk?
Er is weinig in het interieur van de Martinuskerk dat dateert uit de periode van vóór de Reformatie. Tijdens de Beeldenstorm in 1566 is alles kort en klein geslagen. Alleen dit doopvont bleef gespaard, het is dan ook 15de eeuws. De reden dat het niet vernield is in de Beeldenstorm is dat de doop het enige sacrament is dat ook door de protestanten wordt erkend.
Het koperen Martinusbeeldje op de deksel is niet origineel. Het is een kopie, het origineel is in 1890 verkocht.
Het hek voor het doopvont is in 1662 geschonken door Jan van der Croon, een in Weert geboren militair, die actief was tijdens de Dertigjarige Oorlog. In het hek is zijn wapenschild verwerkt.
De Beeldenstorm
De Beeldenstorm in 1566 maakt deel uit van de opstand van de Nederlandse gewesten tegen Koning Filips II van Spanje. Door het bestuur te centraliseren probeert deze meer macht naar zich toe te trekken. Daarnaast wil hij de scheuring in de kerk bestrijden: iedereen die zich bekeert tot de nieuwe stroming van de protestanten moet de doodstraf krijgen. De Nederlandse edelen met als erenaam Geuzen komen steeds openlijker in verzet. Het aantal aanhangers van het protestantisme groeit en zij komen bijeen in openluchtbijeenkomsten om naar rondtrekkende predikanten te luisteren. In augustus 1566 mondt zo’n bijeenkomst uit in de bestorming van een nabijgelegen klooster waarbij religieuze beelden worden vernield. Als een storm trekt deze plundering van west naar oost over de Nederlanden en bereikt eind van die maand ook Weert. Het eerste doel is het klooster van de minderbroeders op de Biest. De volgende dag bezoeken de beeldenstormers eerst het klooster Maria Wijngaard, maar de zusters zijn gewaarschuwd door Anna van Egmont en hebben de voornaamste beelden en andere waardevolle zaken uit het klooster in veiligheid gebracht. Bovendien bedenken zij een tegenzet. Maria Luyten, zuster en kroniekschrijfster in het klooster: “Wij setten hun t’eeten en te drincken voor, waarvoor sij ons seer bedankten.”
Diezelfde nacht valt wel de St. Martinuskerk ten prooi aan het geweld. Alle beelden, stoelen en lessenaars worden kort en klein geslagen. Na de beeldenstorm wordt de kerk ingericht voor de calvinistische dienst. Maar ze is nooit echt een protestantse kerk geweest.
Baptismal font
Why is this the oldest interior piece of St Martinus Church?
There is little in the interior of St Martinus Church that predates the Reformation. During the Iconoclast <link> in 1566, everything was smashed to smithereens. Only this baptismal font was spared, so it is 15th century. The reason it was not destroyed in the iconoclasm is that baptism is the only sacrament recognised by Protestants too.
The copper Martin statue on the lid is not original. It is a copy; the original was sold in 1890.
The Iconoclasm
The Iconoclasm in 1566 was part of the revolt of the Dutch provinces against King Philip II of Spain. By centralising the administration, he tries to draw more power to himself. In addition, he wants to fight the schism in the church: anyone who converts to the new Protestant current should face the death penalty. The Dutch nobles with the epithet Geuzen increasingly openly revolt. The number of adherents of Protestantism grew and they gathered in open-air meetings to listen to itinerant preachers. In August 1566, such a meeting culminates in the storming of a nearby monastery during which religious statues are destroyed. Like a storm, this plunder swept from west to east across the Low Countries and also reached Weert at the end of that month. The first target is the monastery of the Friars Minor on the Biest. The next day, the iconoclasts first visit the monastery of Maria Wijngaard, but the nuns have been forewarned by Anna van Egmont and have brought the main statues and other valuables from the monastery to safety. Moreover, they devise a countermove. Maria Luyten, sister and chronicler in the convent: “We set them food and drink, for which they thanked us very much.”
That same night, St Martinus Church does fall prey to the violence. All statues, chairs and lecterns were smashed. After the iconoclasm, the church is set up for Calvinist service. But it was never really a Protestant church.